Detaljne tablice mortaliteta za Republiku Srbiju, 2021-2023.

Republički zavod za statistiku objavljuje rezultate Detaljnih tablica mortaliteta za Republiku Srbiju, za period 2021–2023. godine, koje su urađene na osnovu rezultata Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. godine i statističkih podataka o prirodnom kretanju stanovništva tokom 2021, 2022. i 2023. godine. U ovim tablicama pokazatelji su izrađeni za ukupno stanovništvo, po polu i pojedinačnim godinama starosti, i to za teritoriju Republike Srbije, za teritorijalne funkcionalne celine Srbiju – sever i Srbiju – jug i regione koji ulaze u njihov sastav, kao i na opštinskom nivou.

Najvažniji pokazatelj tablica smrtnosti je očekivano ili srednje trajanje života, koji daje podatak koliko će godina još živeti u proseku lice određene starosti, pod pretpostavkom da će smrtnost ostati nepromenjena, tj. onakva kakva je bila u periodu za koji su izrađene tablice. Prema poslednjim rezultatima detaljnih tablica mortaliteta za period 2021–2023, očekivano trajanje života živorođenih muškaraca i žena u Republici Srbiji iznosi 72,30 i 77,49 godina, respektivno. U odnosu na period 2010–2012. godine, zabeležen je porast od 0,3 godine kod muškaraca i 0,4 godine kod žena, pri čemu je zadržana razlika u prosečnom životnom veku od 5,2 godine u korist žena. Očekivani porast prosečnog životnog veka od oko dve godine, koji je ostvaren u međupopisnom periodu od 2002. do 2011. godine, nije ponovljen zbog značajnog uticaja pandemije koronavirusa, posebno u 2021. godini, koja pripada trogodišnjem intervalu oko popisa iz 2022. godine. U toj godini, višak smrtnosti, u odnosu na prosečan broj umrlih u periodu od 2016. do 2019. godine, iznosio je preko 34%.

 

	Period tablica	Pol
		muški	ženski
Srednje trajanje života novorođenih	1952–1954	58,81	61,13
	1960–1962	64,54	67,25
	1970–1972	67,12	71,52
	1980–1982	68,77	73,74
	1990–1992	68,45	74,51
	2001–2003	69,60	74,95
	2010–2012	71,96	77,12
	2021–2023	72,30	77,49
Povećanje u godinama	Od 1952–1954. do 1960–1962.	5,73	6,12
	Od 1960–1962. do 1970–1972.	2,58	4,27
	Od 1970–1972. do 1980–1982.	1,65	2,22
	Od 1980–1982. do 1990–1992.	–0,32	0,77
	Od 1990–1992. do 2001–2003.	1,15	0,44
	Od 2001–2003. do 2010–2012.	2,36	2,17
	Od 2010–2012. do 2021–2023.	0,34	0,37

Posmatrano na regionalnom nivou, Beogradski region beleži najbolje rezultate očekivanog trajanja životnog veka (oko 76 godina), dok je u Regionu Vojvodine životni vek najkraći (oko 74 godine). Na nivou oblasti, najduži životni vek novorođenih je u Zlatiborskoj oblasti i iznosi 76,5 godine, dok se najkraće živi u Severnobanatskoj oblasti, u proseku oko 72,7 godina.

Podatak o srednjem trajanju života lica starih 65 godina je veoma važan u demografskoj analizi starenja stanovništva. Vrednost očekivanog trajanja života pri ovoj starosti za muškarce je ostala u nivou iz prethodne decenije i iznosi 13,8 godina u periodu 2021–2023. Blagi porast vrednosti ovog indikatora se uočava kod žena – polazeći od 16,2 godine, koliko je zabeleženo u tablicama 2011. godine, srednje trajanje života žena starih 65 godina iznosi 16,4 godine 2022. godine. Na nivou oblasti, najniži očekivani životni vek sa 65 godina zabeležen je u Severnobanatskoj oblasti – 12,5 godina za muškarce i 15,4 godine za žene. Nasuprot tome, muškarci u Zlatiborskoj oblasti imaju najduži očekivani životni vek sa 65 godina (15 godina), dok je kod žena najduži životni vek u Beogradskoj oblasti, gde iznosi 17,2 godine.

Kompletniji prikaz podataka o smrtnosti u periodu 2021–2023, objavljeni u publikaciji „Detaljne tablice mortaliteta za Republiku Srbiju, 2021–2023“, mogu se naći i u elektronskoj formi na internet stranicama: www.stat.gov.rs i www.popis2011.stat.rs.