Školska sprema, pismenost i kompjuterska pismenost

Republički zavod za statistiku objavljuje konačne rezultate Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. godine o školskoj spremi, pismenosti i kompjuterskoj pismenosti stanovništva Republike Srbije, po opštinama i gradovima (Knjiga 4. „Školska sprema, pismenost i kompjuterska pismenost“).

Pored toga, u diseminacionoj bazi dostupna je i tabela s podacima o stanovništvu starosti 15 i više godina prema nacionalnoj pripadnosti, starosti, polu i školskoj spremi, po regionima. 

Tabela 1. Stanovništvo staro 15 i više godina prema školskoj spremi i polu

	Ukupno	Bez školske spreme i nepotpuno osnovno obrazovanje	Osnovno obrazovanje	Srednje obrazovanje	Više i visoko obrazovanje	Nepoznato
Republika Srbija	5691551	357406	1013067	3020958	1277396	22724
Muškarci	2739739	110031	450544	1599987	567960	11217
Žene	2951812	247375	562523	1420971	709436	11507
%
Republika Srbija	100	6,28	17,80	53,08	22,44	0,40
Muškarci	100	4,02	16,44	58,40	20,73	0,41
Žene	100	8,38	19,06	48,14	24,03	0,39

Prema rezultatima Popisa 2022, više od polovine stanovništva starosti 15 i više godina završilo je srednju školu (53,1%), osnovnu (osmogodišnju) školu je završilo 17,8% stanovnika, diplomu više ili visoke škole steklo je 22,4% lica, dok je 6,3% stanovnika bez škole ili je završilo manje od osam razreda osnovne škole. Posmatrano po polu, udeo žena koje su stekle više ili visoko obrazovanje u ukupnom broju žena starosti 15 i više godina veći je nego udeo muškaraca sa višim i visokim obrazovanjem u ukupnom broju muškaraca iste starosti (udeo lica sa završenom višom ili visokom školom/fakultetom/akademijom - 24,03% žene, 20,73% muškarci). 

Najveći udeo lica sa višim i visokim obrazovanjem zabeležen je u beogradskim gradskim opštinama Vračar (61,8%), Novi Beograd (50,4%), Savski venac (53,7%) i Stari grad (59,0%), dok je najmanji udeo lica sa višim i visokim obrazovanjem u opštinama Malo Crniće (5,6%), Žabari (6,1%) i Gadžin Han (6,6%).

U periodu između dva popisa značajno je povećan udeo lica sa višim i visokim obrazovanjem – sa 16,24% (Popis 2011) na 22,44% (Popis 2022), kao i udeo lica sa srednjim obrazovanjem  – sa  48,93% (Popis 2011) na 53,08% (Popis 2022), dok je zabeleženo smanjenje udela lica bez školske spreme i sa nepotpunim osnovim obrazovanjem – sa 13,68% (Popis 2011) na svega 6,28% (Popis 2022).

Stanovništvo staro 10 i više godina prema pismenosti

U skladu sa metodološkim preporukama, pismenim se smatra svako lice starosti 10 i više godina koje je završilo najmanje četiri razreda osnovne škole, kao i svako lice koje pohađa školu u vreme sprovođenja popisa. Pitanje o pismenosti (da li lice zna da pročita i napiše kratak tekst iz svakodnevnog života) postavljano je samo licima starosti 10 i više godina koja nisu pohađala školu ili su završila 1–3 razreda osnovne škole i nisu nastavila dalje školovanje.

Prema rezultatima Popisa 2022, manje od 38 000 lica, odnosno 0,63% stanovnika starosti 10 i više godina je nepismeno. Nepismenih žena je daleko više nego nepismenih muškaraca – udeo žena u ukupnom broju nepismenih iznosi 71%. Više od polovine nepismenih ima 65 i više godina.

Posmatrano po opštinama, najveći udeo nepismenih u stanovništvu starom 10 i više godina je u opštinama Bujanovac (3,6%), Petrovac na Mlavi i Nova Crnja (2,7%), Bojnik (2,6%) i Plandište (2,3%).

U periodu između dva poslednja popisa udeo nepismenih lica u stanovništvu starosti 10 i više godina smanjen je sa 1,96% (Popis 2011) na 0,63% (Popis 2022). 

Tabela 2. Stanovništvo staro 15 i više godina prema kompjuterskoj pismenosti i polu

Pol	Ukupno	Kompjuterski pismena lica	Lica koja delimično poznaju rad na računaru	Kompjuterski nepismena lica	Nepoznato
Ukupno	5691551	2602550	1685824	1376725	26452
Muškarci	2739739	1227972	889986	608298	13483
Žene	2951812	1374578	795838	768427	12969
%
Ukupno	100	45,73	29,62	24,19	0,46
Muškarci	100	44,82	32,48	22,20	0,49
Žene	100	46,57	26,96	26,03	0,44

Kompjuterska pismenost je definisana kao sposobnost lica da koristi osnovne računarske aplikacije u izvršenju svakodnevnih zadataka (na poslu, u školi ili kod kuće). U vezi s tim, prikupljeni su podaci o tome da li lice zna da vrši obradu teksta i kreiranje tabela, da li zna da pretražuje informacije na internetu i da li poseduje osnovna znanja iz oblasti elektronske komunikacije (slanje i primanje elektronske pošte, korišćenje aplikacija Skype, Viber, WhatsApp i dr.).

Prema rezultatima Popisa 2022. godine, oko 46% stanovnika starosti 15 i više godina može se smatrati kompjuterski pismenim (umeju da obavljaju tri osnovne aktivnosti na računaru – kompjuteru, tabletu, mobilnom telefonu), oko 30% stanovnika samo delimično poznaje rad na računaru (najčešće znaju da pronađu informacije na internetu ili umeju da koriste neku od aplikacija za elektronsku komunikaciju ili koriste računar za unos teksta i sl.), dok se 24% stanovništva smatra kompjuterski nepismenima jer ne umeju da obavljaju nijednu od navedenih aktivnosti.

Posmatrano po opštinama, najveći udeo kompjuterski pismenih lica zabeležen je u centralnim gradskim opštinama Grada Beograda – Vračar (76,9%), Stari grad (73,7%), Novi Beograd (70,9%), Savski venac (69,9%), Zvezdara (67,6%), Voždovac (65,4%), Čukarica (62,6%), Rakovica (61,2%), Palilula (57,7%) i Zemun (57,4%), u Novom Sadu (62,8%) i u Nišu (55,9%). Najmanji udeo kompjuterski pismenih je u opštinama Gadžin Han (18,7%) i Malo Crniće (19,4%).

U međupopisnom periodu, udeo kompjuterski pismenih lica u ukupnom stanovništvu starosti 15 i više godina porastao je sa 34,21% (Popis 2011) na 45,73% (Popis 2022).

 

Linkovi:

Knjiga 4: Školska sprema, pismenost i kompjuterska pismenost

Tabela 1. Stanovništvo staro 15 i više godina prema školskoj spremi

Tabela 2. Stanovništvo staro 10 i više godina, a nepismeni i prema starosti

Tabela 3. Stanovništvo staro 15 i više godina prema kompjuterskoj pismenosti

Tabela 4. Stanovništvo staro 15 i više godina prema nacionalnoj pripadnosti, starosti, polu i školskoj spremi, po regionima