O Popisu

Nakon završenog popisivanja moguće je da će Vas popisivač ponovo posetiti u okviru popstpopisne ankete, koju RZS sprovodi radi kontrole kvaliteta popisa. Obuhvatamo mali uzorak popisanih domaćinstava kako bismo proverili ispravnost broja popisanih lica, domaćinstava i stanova, kao i kvalitet odgovora za pojedina pitanja. Na osnovu prikupljenih podataka oceniće se pouzdanost rezultata Popisa.

Kada u periodu popisivanja Vaše domaćinstvo poseti ovlašćeni popisivač RZS-a, podatke prikuplja:

• Metodom intervijua;
• Prema stanju na dan 30. septembar 2022. godine u 24 sata („kritični momenat popisa“);
• Od svakog odraslog lica pojedinačno, a ukoliko to nije moguće, odgovore prikuplja od člana domaćinstva koji je najbolje upoznat sa podacima;
• Za decu mlađu od 15 godina odgovori se prikupljaju od roditelja, usvojitelja, staratelja ili hranitelja;
• Ako popisivač u vreme Popisa ne zatekne u stanu lice koje se obuhvata Popisom, ostavlja pismeno obaveštenje o ponovnom dolasku.

U periodu od 1. do 31. oktobra 2022. godine Vaše domaćinstvo će posetiti ovlašćeni popisivač Republičkog zavoda za statistiku (RZS).

Kako prepoznati popisivača?

• Popisivač nosi legitimaciju koju je u obavezi da Vam pokaže pre nego što uđe u Vaše domaćinstvo.
• Na prednjoj strani legitimacije nalazi se logo RZS-a, ime i prezime popisivača, njegova fotografija i broj lične karte.
• Na zadnjoj strani legitimacije nalazi se ovlašćenje za rad.

Popisom se obuhvataju:

1. državljani Republike Srbije sa prebivalištem, odnosno boravištem u Republici Srbiji, bez obzira na to da li su u vreme sprovođenja Popisa prisutni u svom mestu stanovanja ili privremeno borave u drugom mestu u Republici Srbiji ili u inostranstvu;
2. stalno nastanjeni stranci, stranci kojima je odobren privremeni boravak u Republici Srbiji i druga lica koja u vreme sprovođenja Popisa borave na teritoriji Republike Srbije;
3. domaćinstva;
4. stanovi i druge nastanjene prostorije.

Zakonom o Popisu 2022. uređeni su priprema, organizacija i sprovođenje Popisa, period popisivanja, način prikupljanja podataka, jedinice koje se obuhvataju Popisom, sadržaj Popisa, obaveze državnih i drugih organa i organizacija u pripremi, organizaciji i sprovođenju Popisa, finansiranje Popisa, dužnosti lica koja obavljaju poslove u vezi sa Popisom, dužnosti lica koja se obuhvataju Popisom, obrada podataka, objavljivanje popisnih rezultata, upotreba, zaštita i čuvanje podataka prikupljenih u Popisu.

Popisivanje je prvobitno bilo planirano za april 2021. godine, ali je zbog nepovoljne i neizvesne epidemiološke situacije izazvane pandemijom COVID 19, odloženo je za period 1 – 31. oktobara 2022. godine.

  Zakon o popisu stanovništva, domaćinstva i stanova 2021. („Službeni glasnik RS“ br. 9/2020).

  Zakon o izmenama zakona o popisu stanovništva, domaćinstva i stanova 2022. („Službeni glasnik RS“ br. 35/2021).

Probni popis stanovništva, domaćinstava i stanova 2019. sproveden je u periodu od 1. do 30. aprila 2019. godine na uzorku od 260 popisnih krugova u 51 opštini/gradu.

Osnovni cilj Probnog popisa 2019. je bio da se pravovremeno testiraju sva metodološka, organizaciona i informatička rešenja za sprovođenje Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022.

Testirane su dve metode prikupljanja podataka:

• Samopopisivanje putem interneta (CAWI)
• Terensko prikupljanje podataka pomoću laptopova

   
  Naseljena mesta u kojima se, na delu teritorije, sprovodio Probni popis 2019. 
  Pismo upućeno građanima koji žive na teritoriji izabranoj za testiranje samopopisivanja
  Upitnik za lice / Popisnica
  Upitnik za domaćinstvo i stan

Prema Zakonu o Popisu stanovništva, domaćinstava i stanova:

• Podaci prikupljeni u Popisu koriste se isključivo u statističke svrhe i RZS ih ne može ustupiti drugim fizičkim i pravnim licima.
• RZS je dužan da preuzme sve propisane administrativne, tehničke i organizacione mere neophodne za zaštitu podataka prikupljenih u Popisu od nelegalnog pristupa, objavljivanja ili korišćenja, u skladu sa zakonom kojim se reguliše oblast informacione bezbednosti.
• Prema članu 33. Zakona o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2021. godine, novčanom kaznom, od 30.000 do 50.000 dinara, kazniće se popisivač, instruktor i drugo lice koje je zaduženo za obavljanje poslova u vezi s Popisom ako:
  • ne obavlja poslove Popisa blagovremeno i na propisan način;
  • ne vodi računa o tačnosti upisa podataka koje su dali davaoci podataka, odnosno o tačnoj obradi podataka prikupljenih Popisom;
  • ne čuva kao tajnu sve podatke o popisanim licima do kojih dođe tokom obavljanja poslova koji su mu povereni;
  • protivno volji lica obuhvaćenog Popisom zahteva da se to lice izjašnjava o nacionalnoj pripadnosti ili veroispovesti;

Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srbiji počinje 1. oktobra 2022. godine u 8:00 časova ujutru i traje do 31. oktobra 2022. godine u 20:00 časova.

Podatke direktno od građana prikupljaju popisivači, idući „od vrata do vrata”, pri čemu odgovore ispitanika unose u elektronske upitnike pomoću laptopova.

• Višejezična zbirka
• Metodološko uputstvo
• Uputstvo za organizaciju i izvršenje popisa
• Vodič za popisivače

• Zašto je važan Popis stanovništva?

Popis stanovništva, domaćinstava i stanova je najvažniji izvor pojedinačnih podataka o stanovništvu i stambenom fondu jedne države i, samim tim, predstavlja okosnicu nacionalne statistike. Popisom se na svakih deset godina obezbeđuju potpuni, kvalitetni i međunarodno uporedivi statistički podaci koji su od vitalnog značaja za socioekonomske analize i planiranja na nacionalnom i lokalnom nivou. 

• Da li sam obavezan da učestvujem u Popisu?
  

Prema Zakonu o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova, državljani Republike Srbije sa prebivalištem odnosno boravištem u Republici Srbiji, kao i stalno nastanjeni stranci sa boravištem u Republici Srbiji, u obavezi su da učestvuju u Popisu i da na sva pitanja daju tačne i potpune odgovore. Svako odbijanje, kao i davanje nepotpunih i netačnih podataka, za sobom povlači prekršajnu odgovornost i novčanu kaznu.

• Koji podaci se prikupljaju u  Popisu?
  

U Popisu se prikupljaju sledeći podaci o licima: ime, prezime, pol, starost, mesto stanovanja, podaci o migratornim, etnokulturalnim,  obrazovnim i ekonomskim  karakteristikama, bračnom statusu i fertilitetu, načinu putovanja na posao / u školu i funkcionalnoj i socijalnoj integrisanosti.

              Podaci o domaćinstvima ukupan broj članova domaćinstva, srodnički i porodični sastav, osnov po kome domaćinstvo koristi stan u kojem se popisuje i da li se članovi domaćinstva bave sopstvenom poljoprivrednom proizvodnjom.

                     Podaci o stanovima: adresa, vrsta stambenog prostora, korišćenje stana, oblik svojine, površina stana, broj soba, opremljenost instalacijama i pomoćnim prostorijama, vrsta energenta koji se koristi za grejanje, sprat na kojem se stan nalazi, kao i podaci o osnovnim karakteristikama zgrade u kojoj se stan nalazi.

• Šta ako niko nije kod kuće kada popisivač dođe?

Ukoliko popisivač nikoga ne zatekne kod kuće, doći će ponovo u nekom drugom terminu, a ako i tada kod kuće nema nikoga ostaviće pisano obaveštenje o svom dolasku i informaciju da građani pozivom na bespatan broj info-centara mogu uz pomoć operatera da stupe u kontakt sa popisivačem i dogovore termin popisivanja.

• Da li sam u obavezi da pripremim neka lična dokumenta pre dolaska popisivača i da popisivaču dam na uvid?

Niste u obavezi da popisivaču dajete na uvid lična dokumenta, zato što se podaci u popisu prikupljaju na osnovu izjave, ali kako bi proces popisivanja bio brži možete da pripremite neki od dokumenta sa JMBG-om (ukoliko ovaj podatak ne znate napamet), kako biste JMBG izdiktirali popisivaču.

• Kada će biti objavljeni rezultati Popisa?

Prvi preliminarni rezultati Popisa o broju stanovnika, domaćinstava i stanova, po opštinama i gradovima, objavljuju se u roku od 30 dana od dana završetka popisivanja, odnosno najkasnije do kraja novembra 2022.

Konačni rezultati popisa objavljuju se sukcesivno, počev od marta/aprila 2023. pa sve do 30. juna 2024. godine, u skladu sa Kalendarom objavljivanja koji će biti pravovremeno objavljen na veb-sajtu RZS-a.

• Kako druge zemlje sprovode Popis, a kako mi?

U svetu većina zemalja popis sprovodi na tradicionalan način – neposrednim prikupljanjem podataka od građana. Međutim, često se razlikuje metod prikupljanja podataka. U nekim zemljama popisivači popunjavaju papirne upitnike ili unose odgovore ispitanika pomoću laptopova ili tableta, dok se u nekim zemljama građani samostalno popisuju putem interneta. Pojedine zemlje kombinuju različite metode, tako što najčešće u prvoj fazi popisa organizuju samopopisivanje, a nakon toga i terensko prikupljanje podataka.

Neke zemlje prelaze sa tradicionalnog popisa na kombinovani, tako što deo podataka prikupljaju na terenu, a deo preuzimaju iz administrativnih izvora (registara).

Određeni broj zemalja popis u potpunosti sprovodi na bazi registra.

U popisnom ciklusu oko 2020. godine, države članice EU popis sprovode na sledeći način: 10 država sprovodi popis na bazi registara, 11 država sprovodi kombinovani popis i 6 država sprovodi tradicionalni popis.

Popis 2022. u Srbiji sprovodi se tradicionalnom metodom – podatke direktno od građana prikupljaju popisivači, idući „od vrata do vrata”, pri čemu, po prvi put u našoj popisnoj praksi, odgovore ispitanika unose u elektronske upitnike pomoću laptopova.

• Da li moje podatke može da koristi neka druga državna institucija?

Ne. Prema Zakonu o Popisu 2022. prikupljeni popisni podaci koriste se isključivo u statistične svrhe, tako da ne mogu biti ustupljeni drugim fizičkim ili pravnim licima.

• Da li na osnovu podataka koji su uneti u popisne upitnike mogu da ostvarim neka prava?

Ne. Prema Zakonu o Popisu 2022. prikupljeni podaci ne mogu se upotrebljavati u svrhu utvrđivanja obaveza građana, niti se mogu koristiti kao dokaz za ostvarivanje prava građana.

• Ako je neko od članova domaćinstva na školovanju/radu u drugom gradu, kako će on biti popisan?

Sva lica koja su privremeno odsutna iz svog domaćinstva, bilo da su odsutna zbog rada, školovanja ili iz nekog drugog razloga, biće popisana u svom domaćinstvu, a podatke o njima daće prisutni članovi domaćinstva.

Istovremeno, ova lica biće popisana i kao tzv. privremeno prisutna lica i u mestu u kojem se trenutno nalaze, ali će se u rezultatima popisa iskazivati kao stanovnici mesta u kojem živi njihovo domaćinstvo iz kojeg su samo privremeno odsutni.

• Jedan član mog domaćinstva je na školovanju / privremenom radu u inostranstvu, da li se i on popisuje?

Da. U popisu se prikupljaju podaci i o članovima domaćinstva koji se u vreme popisa nalaze u inostranstvu (školuju se, rade ili borave u inostranstvu iz drugih razloga). Podatke o odsutnim članova domaćinstva mogu da daju članovi njihove porodice u Republici Srbiji.

• Kako će biti popisani studenti koji se u vreme popisa nalaze u studentskim domovima?

Studenti i učenici koji su smešteni u studentskim i đačkim domovima i internatima biće popisani dva puta: kao privremeno prisutna lica u mestu u kojem se privremeno borave zbog školovanja, i u mestu u kojem živi njihova   porodica.

•  Koliko ljudi će biti angažovano za rad u Popisu 2022?

U Popisu 2022. godine biće angažovano oko 250 opštinskih kordinatora, 2 200 instruktora i 15 000 popisivača. Sve informacije vezane za prijavljivanje kandidata za posao instruktora/popisivača biće objavljene na veb-sajtovima RZS-a (www.stat.gov.rs) i (popis2022.stat.gov.rs).

INSTRUKTORI

• Ko može da se prijavi da radi kao instruktor u Popisu 2022?

Za instruktore u Popisu 2022. mogu da se prijave državljani Republike Srbije koji imaju prebivalište ili prijavljeno boravište u Republici Srbiji, punoletni su, završili su najmanje srednju školu u trajanju od četiri godine i protiv njih nije pokrenuta istraga i nije podignuta optužnica.

• Kada je prijavljivanje i izbor instruktora u Popisu 2022?

Javni poziv za prijavljivanje kandidata za instruktore biće raspisan oko 20. juna  2022. godine. Kandidati se prijavljuju popunjavanjem elektronske prijave na veb-sajtovima RZS-a (www.stat.gov.rs) i (popis2022.stat.gov.rs).

Svi prijavljeni kandidati koji se prema kriterijumima koje je propisao RZS, nađu iznad crte – početkom jula biće pozvani u popisnu komisiju opštine za koju su prijavljeni. Nakon obavljenog razgovora i testiranja biće objavljena rang-lista kandidata koji se pozivaju na obuku.

• Koje su obaveze instruktora u popisu?

Svi kandidati koji su pozvani na obuku dužni su da krajem jula ili početkom avgusta, u zavisnosti od rasporeda, prisustvuju petodnevnoj instruktaži. Na kraju instruktaže kandidati rade finalni test i na osnovu broja bodova formira se konačna lista izabranih instruktora.

Instruktori, uz pomoć opštinskih kordinatora, početkom septembra sprovode petodnevnu obuku popisivača. Nakon sprovedene obuke i konačnog izbora popisivača, svaki instruktor će biti zadužen za kontrolu rada sedam popisivača (u proseku).

Instruktori su u obavezi da vode evidenciju o radu popisivača, da tokom trajanja Popisa sa njima održavaju sastanke, pružaju im metodološku pomoć i daju smernice za rad, zatim da, koristeći posebno pripremljenu veb-aplikaciju za monitoring, redovno prate izveštaje o obuhvatu jedinica popisa i popunjenosti upitnika od strane svakog popisivača koji im je dodeljen.

• Koji je period angažovanja instruktora?

Nakon sprovedene obuke popisivača i podele materijala i laptopova popisivačima, krajem septembra, instruktori sa svojim popisivačima obilaze teren i upoznaju se sa granicama popisnih krugova za koje su popisivači zaduženi.

Tokom terenske realizacije popisa od 1. do 31. oktobra predviđen je puni dnevni angažman instruktora (uključujući i rad vikendom).

Detaljna objašnjenja biće sadržana u javnom pozivu, uputstvu za organizaciju i izvršenje popisa i u zadacima i procedurama za instruktore.

POPISIVAČI

• Ko može da se prijavi da radi kao popisivač u Popisu 2022? 

U Popisu 2022. za poziciju popisivača mogu da se prijave državljani Republike Srbije koji imaju prebivalište ili prijavljeno boravište u Republici Srbiji, punoletni su, završili su najmanje srednju školu u trajanju od tri godine i protiv njih nije pokrenuta istraga i nije podignuta optužnica.

• Kada je prijavljivanje i izbor popisivača u Popisu 2022?

Javni poziv za prijavljivanje kandidata za popisivače biće objavljen oko 20. jula 2022. godine. Kandidati se prijavljuju popunjavanjem elektronske prijave na veb-sajtovima RZS-a (www.stat.gov.rs) i (popis2022.stat.gov.rs).

Svi prijavljeni kandidati koji se, prema broju bodova a na osnovu kriterijuma koje je propisao RZS, nađu iznad crte, sredinom avgusta biće pozvani na testiranje rada na računaru u popisnu komisiju opštine za koju su prijavljeni. Rang-lista kandidata koji su pozvani na obuku biće objavljena nakon obavljenog testiranja.

• Koje su obaveze popisivača?

Svi kandidati koji su pozvani na obuku dužni su da početkom septembra u zavisnosti od rasporeda, prisustvuju petodnevnoj instruktaži. Na kraju instruktaže kandidati rade finalni test i na osnovu broja bodova formira se konačna lista izabranih popisivača i oni se raspoređuju tako što im se dodeljuje teritorija na kojoj će popisivati. Svaki popisivač je u proseku zadužen za tri popisna kruga.

Tokom terenske realizacije popisa od 1. do 31. oktobra popisivači su dužni da na podučju popisnih krugova za koje su zaduženi da, idući „od vrata do vrata“, prikupe podatke o svim jedinicama popisa (licima, domaćinstvima i stanovima), u skladu sa propisanom metodologijom i procedurama.

• Koji je period angažovanja popisivača?

Kandidati koji su izabrani za popisivače u obavezi su da krajem septembra sa svojim instruktorom obiđu popisne krugove za koje su zaduženi. Tokom terenske realizacije popisa od 1. do 31. oktobra predviđen je puni dnevni angažman popisivača (uključujući i rad vikendom).

Detaljna objašnjenja biće sadržana u javnom pozivu, uputstvu za organizaciju i izvršenje popisa i zadacima i procedurama za popisivače.